Menu
We hebben 5G nodig, ook al is het riskant

We hebben 5G nodig, ook al is het riskant

Economie Buitenlandse Zaken Justitie
3 min. leestijd

We zitten midden in een pandemie die wereldwijd al meer dan een half miljoen levens heeft gekost en nog niet voorbij is. Daardoor komen we in een enorme economische neergang terecht die een even groot herstelplan vereist. Als klap op de vuurpijl werken we in de Europese Unie aan dat plan zonder akkoord over onze volgende meerjarenbegroting, die al op 1 januari volgend jaar van start gaat.

Tegen deze achtergrond heeft het Duitse voorzitterschap van de Europese Raad vorige week zijn prioriteiten in het Parlement gepresenteerd en digitalisering is daarbij één van de prominente punten. Wie onder druk staat van covid-19, kan de wenkbrauwen fronsen bij het horen van deze digitale prioriteit, maar het is een verstandige keuze. Hoezeer solidariteit ook centraal moet staan in onze aanpak van covid-19, we moeten ervoor zorgen dat we sterker uit de crisis komen. Onze toekomst moet duurzaam zijn, maar ook digitaal. Daarbij denken we aan regels rond Artificiële Intelligentie, nieuwe internetregels, de uitgebreide datastrategie en ook 5G.

5G is eigenlijk een ongelukkige benaming, aangezien het veel meer is dan een evolutie van 4G-standaarden. De nieuwe technologiestandaard voor cellulaire netwerken biedt een beduidend hogere overdrachtssnelheid, kortere reactietijden en ultra-betrouwbare verbindingen die de deur openen naar evoluties zoals autonoom rijden, precisielandbouw en op afstand bediende, gepersonaliseerde geneeskunde (om maar enkele toepassingen te noemen).

Volgens schattingen bedragen de wereldwijde 5G-inkomsten al in 2025 225 miljard euro en het bedrag aan 5G-gebruikers 1,5 miljard euro. De EU is tot nu toe een toonaangevende investeerder en voorloper geweest, met een investering van meer dan 1 miljard euro, 191 5G-proeven in de lidstaten en 138 5G-steden tot nu toe. En zoals de huidige covid-19-crisis aantoont, zijn we in toenemende mate afhankelijk van communicatienetwerken. Kortom, 5G biedt enorme maatschappelijke en economische voordelen. Waarom pleiten de volgende alinea's er dan niet voor om op volle kracht verder te gaan? Omdat 5G niet zonder ernstige veiligheidsrisico's komt.

Cyberoorlog is een realiteit

5G zal het integratieproces van digitale diensten versnellen, denk maar aan het Internet der Dingen als voorbeeld. Door grote hoeveelheden diensten, waaronder vitale diensten, met elkaar te verbinden, biedt 5G echter één aanvalsoppervlak met een veel groter schadepotentieel dan ooit tevoren in de digitale sfeer. Aanvallen op 5G-infrastructuur kunnen leiden tot schade in de fysieke ruimte, variërend van identiteitsfraude tot netwerk- en dienstuitval. Het Europees Agentschap voor Cybersecurity wijst expliciet op de 5G-infrastructuur als een "vitale component om te beschermen" wanneer landen "hun dominantie, onafhankelijkheid en soevereiniteit willen behouden". Dat lijkt misschien een overdrijving uit een sciencefictionroman, maar het is wel degelijk geworteld in de huidige realiteit van de geopolitiek. Hoe betreurenswaardig het ook is, cyberoorlog is een realiteit en vormt nu al een van de belangrijkste drijfveren achter cyberaanvallen.

De complexiteit van de technologie leidt er ook toe dat een beperkt aantal bedrijven in staat is om de nodige infrastructuur aan te bieden, wat op zijn beurt een speelveld creëert dat neigt naar afhankelijkheid van enkele individuele leveranciers. Het is een element dat het publieke debat rond Huawei als potentiële leverancier mist: geen enkele afhankelijkheid van één leverancier is zonder ernstige veiligheidsrisico's. Onze Europese interne markt moet daarom gericht zijn op het bevorderen van een diverse, concurrerende en duurzame markt voor 5G-apparatuur.

We hebben 5G nodig, ook al is het riskant

Met dit in het achterhoofd, wijst de "toolbox" van de Europese Commissie over 5G veiligheid terecht op "leveranciers met een hoog risico" als leveranciers die "onderhevig kunnen zijn aan inmenging van een niet-EU-land". Deze uitspraak komt niet zomaar uit de lucht gevallen. De Commissie verklaart in haar aanpak van de desinformatie over covid-19: "Buitenlandse actoren en bepaalde derde landen, met name Rusland en China, hebben gerichte acties en desinformatiecampagnes rond covid-19 in de EU gevoerd". Daar komt nog bij de uitspraak van de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, dat cyberaanvallen "niet kunnen worden getolereerd".

We mogen niet naïef zijn: in 2017 is in China een nationale inlichtingenwet aangenomen die Chinese bedrijven verplicht tot een vergaande informatiedeling met hun inlichtingendiensten. Met Huawei of andere Chinese bedrijven in zee gaan voor digitale infrastructuur kan hier niet los gezien worden. Daarbij blijkt uit een recent rapport van het Deense Strand Consult dat het huidige 4G RAN-netwerk in verschillende Europese landen volledig met Chinese apparatuur wordt geëxploiteerd. Het is dus begrijpelijk dat velen vanwege het grotere schadepotentieel liever niet dezelfde afhankelijkheid zien met 5G-infrastructuur.

Continue risicobeoordeling

Toch zouden we ons ernstig vergissen als we dit 5G-debat zouden reduceren tot een discussie voor of tegen China. Technologie zal altijd een grote invloed hebben op ons leven en wie erin slaagt dit te kanaliseren, zal naast de onvermijdelijke verstoring van de traditie ook de vruchten ervan plukken. Diezelfde uitdaging bij 5G, om de risico's en opportuniteiten te beheren, mogen we niet uit de weg gaan. In plaats daarvan moeten we zowel het potentieel van 5G als de noodzaak van een voortdurende risicobeoordeling ten volle omarmen.

De Cybersecurity Act, die een certificeringsregeling voor ICT introduceert, en de toolbox van de Commissie voor 5G zijn hierbij een goed begin. Het zou echter iedereen zorgen moeten baren dat veel aspecten van deze continue risicobeoordeling nog heel gefragmenteerd zijn, wat ook tot uiting komt in het versnipperde debat over dit onderwerp. De marktspelers, de lidstaten en de Commissie hebben allemaal verschillende verantwoordelijkheden, terwijl 5G-veiligheid duidelijk van strategisch belang is voor de digitale soevereiniteit van de hele EU. Het blijft hoe dan ook een riskante aangelegenheid, ongeacht het land van herkomst van de leverancier.

Meest gelezen
© 2024 Kris Peeters